Wat doet het Lira Fonds?
Het Lira Fonds investeert in en verbetert de positie van schrijvers, vertalers en bewerkers. Dit doet het fonds door het ondersteunen van beroepsorganisaties, het subsidiëren van bijdragen van professionele schrijvers, vertalers en bewerkers aan evenementen en projecten op het gebied van literatuur en toneel het financieren van de jaarlijkse beurzenregeling wetenschappelijke boeken en via bijdragen aan vak- en beroepsopleidingen het steunen van educatieve doelen.
Stichting Lira Fonds werd in 1990 opgericht met als doel het bevorderen, ontwikkelen en gebruiken van Nederlandse literaire, literair-dramatische en muzikaal-dramatisch werken, bestaande uit Nederlandse teksten of daarop gebaseerde teksten.
Sociale, culturele en educatieve doelen
De middelen die het fonds jaarlijks ter beschikking staan, worden besteed aan doelen verdeeld over drie categorieën: sociaal, cultureel en educatief.
Sociale doelen
Al sinds de oprichting besteedt het Lira Fonds een groot deel van het jaarlijkse subsidiebudget aan sociale doelen. Dit betreft voorzieningen die cruciaal zijn voor professionele auteurs als individu én beroepsgroep: de beroepsverenigingen Auteursbond en NVJ, Stichting Rechtshulp Auteurs, het Contractenbureau en het P.C. Boutensfonds.
Culturele doelen
Een ander belangrijk deel van de beschikbare middelen besteedt het Lira Fonds aan culturele doelen. Dit gebeurt deels in de vorm van subsidie voor honoraria van professionele auteurs en vertalers voor bijdragen aan projecten op het terrein van literatuur en poëzie, toneel, hoorspel, opera (libretto) en (incidenteel) audiovisuele producties.
Op deze terreinen steunt Lira Fonds evenementen, manifestaties, festivals en prijzen, zoals de Woutertje Pieterse Prijs, de Gouden Strop en de Kees Holierhoek Scenarioprijs. Subsidies voor culturele doelen kunnen bij het Lira Fonds worden aangevraagd.
Verder stelt Lira Fonds jaarlijks vier beurzen van €37.500 beschikbaar aan wetenschappers die een Nederlandstalig non-fictieboek willen schrijven. Het bestuur van het Lira Fonds behandelt de aanvragen voor de Beurzenregeling Wetenschappelijke Boeken in één subsidieronde per jaar.
Educatieve doelen
Een gedeelte van de beschikbare middelen wordt besteed aan de ondersteuning van beroepsopleidingen voor schrijvers en vertalers, schrijfonderwijs en voorlichting over auteursrecht. Voorbeelden van opleidingsinstellingen die het Lira Fonds tot nu heeft gesteund zijn de Vertalersvakschool, de Paul van Vliet Academie, de Dag van het Literatuuronderwijs en de Schrijversvakschool.
De middelen van het Lira Fonds
De steun die het Lira Fonds biedt wordt bekostigd uit de zogenaamde socu-inhouding van Stichting Lira. Bij de meeste uitkeringen die Stichting Lira doet, wordt in overeenstemming met de internationale traditie binnen CBO’s (collectieve beheersorganisaties) een percentage ingehouden ter besteding aan sociale, culturele en educatieve doelen. Omdat de socu-gelden door alle auteurs, ook buiten ons land, gezamenlijk worden opgebracht, legt het Fondsbestuur in het kader van de transparantie haar jaarrekeningen voor aan het Lira-bestuur. Tijdens de jaarvergadering wordt bovendien verantwoording afgelegd aan de Lira-aangeslotenen. Zij kunnen dan hun oordeel geven over de besteding van de beschikbare middelen en het toekomstige beleid.
Beleidsontwikkeling van het fonds
Het Lira Fonds is - in tegenstelling tot veel andere fondsen - niet gebonden aan een specifieke wet of aanwijzing van de overheid. Het bestuur is daardoor vrij om het beleid – binnen de doelstellingen van de stichting - waar nodig aan te passen. Zo stemt het fonds het beleid onder andere af op (de soms flinke) schommelingen in de jaarlijks beschikbare gelden, fluctuaties in het aantal aanvragen en veranderingen in de aard van de aanvragen.